Actueel

« Terug naar overzicht

De geur van succes: RWZI Utrecht

Grijze lucht, onverstoorbare meeuwen. Met z’n vijftigen dobberen ze rond in de zogenaamde nabezinktank van de rioolwaterzuiveringsinstallatie Utrecht. Van passerend bouwverkeer kijken ze niet op. Die zien ze al een half jaar. In opdracht van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden realiseert de bouwcombinatie Heijmans,- GMB een nieuwe rioolwaterzuivering naast de oude. Begin 2019 is de oplevering.

De koffie in de bouwkeet is sterk. Maar nog sterker is het geloof van Heijmans en GMB in digitalisering. Vooral BIM is een zegen voor het project. Voor lezers met gefronste wenkbrauwen: Via de cloud wisselen opdrachtgever, architect, adviseurs, bouwers en installateur onderling informatie uit. Gegevens die je invoert zijn zijn voor alle betrokkenen beschikbaar in een informatief 3D-model dat berekeningen en controles automatiseert. Een pc of laptop volstaat.

 

“Het grote voordeel van BIM is transparantie en tijdwinst”, zegt Jurgen Pennings, ontwerpcoördinator van de bouwcombinatie. “Zeker hier, want bij een rioolwaterzuivering ben je sterk afhankelijk van leveranciers. Zij leveren onder andere de pompen, elektra, software, leidingen en gebouwgevels. Die vele disciplines zorgen voor complexe ontwerpprocessen en daarbij horende tekeningen. Met BIM kunnen we conflicten tussen de verschillende onderdelen eerder zien. Dat voorkomt stagnatie en faalkosten.” Hij roept een tekening uit BIM op, tikt tegen zijn scherm: “Dit is het bedrijfswatergebouwtje. Bij het ontwerp en de realisatie zijn negen partijen betrokken. Met BIM verklein je ook de kans op spraakverwarring.” Om misverstanden extra uit te sluiten, is elke tekening van een QR-code voorzien. Wie de code scant, ziet meteen of de tekening voor uitvoering is vrijgegeven – of niet.”

Clashes

Tegenover hem zit Bert Post. De technisch manager exploitatie glundert. Trots toont hij driedimensionale dwarsdoorsnedes van het zandfiltergebouw in wording. Met repeterende stapjes – instelbaar tot op de millimeter – doorklieft BIM de tekening. “Het zandfiltergebouw heeft drie lagen en veel leidingwerk. Maar je kunt elke ruimte driedimensionaal vanuit elk gewenst perspectief bekijken. Dan zie je al snel waar de kopzorgen zitten.” Erg handig, al schrokken Post en Pennings bij de eerste clashtest: BIM meldde doodleuk 1.080 clashes in de fundering van de rioolwaterzuivering. “Loos alarm”, zegt Jurgen met grijns. “Het systeem had alle heipalen die in de betonvloeren uitkwamen gedetecteerd.”

BIM dient primair om het ontwerpproces te verbeteren. Maar het biedt ook collateral happiness: de validatie van tekeningen gaat sneller. Post noemt een voorbeeld uit de praktijk: “Voor het slibverwerkingsgebouw was het definitief ontwerp geaccepteerd. Kort daarna bleken extra voorzieningen nodig. Een nieuw 3D-model inclusief wijzigingen was voldoende om de opdrachtgever te overtuigen en snel validatie te krijgen.”

Toch is papierwerk geen verleden tijd. De uitvoering op de bouwplaats van de rioolwaterzuivering gebeurt conform zo’n zevenhonderdvijftig tekeningen. “Buiten kom je BIM nog weinig tegen”, erkent Pennings. “Het 3D-model verlangt ook een eigen werk- en denkwijze. Een betontimmerman heeft liever papieren tekeningen, nog los van het gedoe met een tablet in weer en wind.” Toch wint BIM ook in de uitvoering terrein. Uitvoerders en voormannen gebruiken regelmatig prints om de fasering te illustreren. Bovendien is 4D BIM (de koppeling van BIM aan planning) in opkomst.

Virtual reality

Op de rioolwaterzuivering-in-wording hebben ze nog een troef achter de hand: de Gear VR Oculus. Een fors montuur waarin een mobieltje geklemd zit. Wie het gevaarte op zijn hoofd zet, stapt een virtuele wereld binnen. Van zo’n twintig plekken op het rioolwaterzuivering-terrein heeft de bouwcombinatie driedimensionale filmpjes gemaakt die de werkelijkheid nabootsen. Uw redacteur mag het ook proberen. Duizelingwekkend: hij waant zich op een slibtoren. In de verte ligt de Brailledreef, achter hem de Vecht. Als hij naar beneden kijkt, lonkt tien meter diepte. Ietwat wiebelig grijpt hij naar een reling. Vergeefs graait z’n hand in de lucht: de stalen houvast is er niet.

“Met speciale software kunnen we elk 3D-beeld uit BIM binnen minuten of uren – afhankelijk van de zwaarte – waarheidsgetrouw maken”, legt Jurgen uit. “Dan sta je werkelijk in, naast of op een object.” Virtual reality heeft ook geholpen om het definitief ontwerp van de rioolwaterzuivering geaccepteerd te krijgen, weten de twee. “Soms zijn 3D-beelden op een computerscherm net niet overtuigend genoeg. Zo had de opdrachtgever twijfels over de dimensies van de pompenkelder. Zou het niet te krap worden, met alle risico’s van dien? Virtual reality gaf de doorslag. Ze zagen dat het in orde was.”

Zijn er condities aan het gebruik van BIM verbonden? Ja, stellen de heren in koor: iedereen moet zich snoeihard aan de basisafspraken houden. Stick to the plan, is het motto. Dat geldt ook na de oplevering. Tot 2029 verzorgt de bouwcombinatie het onderhoud, beheer en exploitatie van de rioolwaterzuivering. Jurgen: “Daar is in het BIM-ontwerp al volop rekening mee gehouden, met name bij de keuzes van installaties en materialen. We hebben ontworpen vanuit de gebruikerspositie, daar is alles op afgestemd. “

Panorama

Tochtje over de bouwplaats, waar dagelijks tientallen mensen werken. Vlakbij de zes Nereda®-tanks in aanbouw, die samen meer dan dertienduizend kubieke meter rioolwater per uur kunnen verwerken, staat de uitkijksteiger. Trappen op, van het panorama genieten. Geen virtual reality, maar een echte rioolwaterzuivering in aanbouw in de herfstzon.

 

Bron: Heijmans

Fotograaf: Marc Blommaert

Deel dit nieuwsbericht